గతిలేక కొంతమంది, గత్యంతరం లేక కొంతమందీ, దురాశతో కొంతమందీ...

మాజీ సెంట్రల్ విజిలెన్స్ కమీషనర్ ప్రత్యూష్ సిన్హా దేశంలోని అవినీతి మీద వెల్లడించిన అభిప్రాయాలు కొత్తవేం కాకపోయినా, చాలా దగ్గర నుండి చూసిన వ్యక్తిగా ఆయన అభిప్రాయాలకు ఎంతో విలువివ్వాల్సిన అవసరం ఉంది. ఆయన చెప్పిన విషయాలూ అభిప్రాయాలు కొంతైనా మంచి పరిణామాలకు దారి తీస్తాయనే ఆశిద్దాం. ఆయన చెప్పిన వాటిలో కొన్ని ముఖ్యమైన వాటిని ఒకసారి చూద్దాం.


1. దేశంలో మూడోవంతు మంది పూర్తి అవినీతిపరులుగా మారిపోగా దాదాపు సగం మంది అవినీతి మకిలి అంటించుకున్న వాళ్ళేనట! ఇరవై శాతం మంది ప్రలోభాలకీ పరిస్థితులకీ లొంగకుండా నిజాయితీ పరులుగానే ఉన్నారనేది శుభ పరిణామమే.


2. కొన్నేళ్ళక్రితం అవినీతికి పాల్పడిన వారికి సమాజంలో గౌరవం ఉండేది కాదు. ఒక రకమైన సామాజిక నిరసనా, సాఘీక నిరాదరణా ఎదురయ్యేవి. అయితే ఈ మధ్య కాలంలో అది కూడాలేకుండా పోయిందనీ, అవినీతి కి సాంఘీక ఆమోదం లభించడం అనేది ఒకింత చేదు నిజం.


3. మారుతున్న సామాజిక విలువలని కూడా CVC ప్రస్తావించారు. ఒకప్పుడు మనిషి సత్ప్రవర్తనని బట్టో, లేక సమర్ధతని బట్టో సమాజంలో గౌరవం లభించేది. అయితే ఈ మధ్య కాలంలో కేవలం ఎంత ధనవంతుడు అనేది మాత్రమే గౌరవానికి కొలబద్దగా మారటం కూడా ఒక పెనుప్రమాదమని CVC అభిప్రాయ పడ్డారు.


ఇంతమంది ప్రజలు అవినీతికి అమోదముద్ర వెశారంటే పరిస్థితి ఎంత ఘోరంగా ఉందో ఊహించుకోవచ్చు. పైన సిన్హా గారు చెప్పిన అభిప్రాయల ద్వారా గానీ ఇతరత్రా మన అవగాహన వల్ల కానీ గత్యంతరంలేని పరిస్థితుల్లో అవినీతి పరులుగా మారేవాళ్ళూ, గతిలేక అవినీతి పరులుగా మారేవాళ్ళూ చాలా మంది ఉన్నారనేది మనకందరికీ తెలిసిందే. వీరితో పాటు దురాశతో అవినీతి చేసే వాళ్ళూ బానే వున్నారు.


పై స్థాయిల్లో జరిగే రాజకీయ అవినీతి అతి ప్రమాదకరమైనదీ, పైగా అవినీతిని కింది స్థాయి వరకూ పెంచి పోషించేదీనూ. ఇక సామాన్య ప్రజల విషయానికి వస్తే అవినీతి చేస్తే తప్ప గత్యంతరం లేని పరిస్థితి ఉంది. పై స్థాయిలన్నీ అవినీతి మయమైనప్పుడు ఇలాగే జరుగుతుంది మరి అని సరిపెట్టుకోలేమనిపిస్తుంది. చాలా వరకూ అది నిజమే అయినా, ముఖ్యంగా అవినీతికి సమాజంలో అమోదం లభించడం గానీ, లేక కేవలం డబ్బు ద్వారానే ఒక మనిషికిచ్చే విలువ నిర్థారించబడడం కానీ ఇవి మనలో గూడు కట్టుకుంటున్న సామాజిక రుగ్మతనే సూచిస్తున్నాయి. దీన్ని నిర్మూలించడం అంత సులభమేం కాదు.


వారంలో 6 రోజులు పనిచెయ్యడానికి సిద్దమైన వాళ్ళందరూ కనీస జీవన ప్రమాణాలని అందుకునే పరిస్థితి నెలకొల్పితే గతిలేక చేసే అవినీతిని చాలావరకు అరికట్టవచ్చు. మిగిలిన అవినీతిని అరికట్టడానికి ఒక మార్గం దొరుకుతుంది.


అన్నిటికంటే ముందు రాజకీయ అవినీతిని అంతం చెయ్యాలి అని చెప్పడం చాలా తేలిక. కానీ ఎలా? ధనవంతుడు కానివాడు రాజకీయాల్లో నెగ్గుకురాగలడనే విశ్వాసం లేదు కదా మనలో! ఏ పార్టీలు నింపుతాయి ఆ విశ్వాసాన్ని? ఏ నాయకులు కల్పిస్తారు ఆ మాత్రం నమ్మకాన్ని?


మనవంతుగా, మరీ సంఘసంస్కర్తలుగా అవతారమెత్తక్కరలేకుండా, వీలయినంతవరకూ ఎదుటి మనిషికి వారివారి ప్రవర్తనని బట్టి మాత్రమే గౌరవం ఇవ్వడం, మనకెదురయ్యే అవినీతి పరులకి గౌరవాన్ని ఇవ్వకపోవడం లాంటివి చెయ్యొచ్చేమో. ఈ సారి ట్రాఫిక్ కానిస్టేబుల్ ఆపినప్పుడు, ఎంతిస్తే వదిలేస్తాడు అని కాకుండా, మన వయొలేషన్ కి ఫైన్ ఎంత అని కూడా ఆలోచించొచ్చు. ఇంత డబ్బులిచ్చి ఈ పని చేయించాను, ఫలానా వాడు ఎంతబాగా (పైడబ్బులొచ్చే పోస్టు మరి) సంపాదించాడో అని పిల్లల ముందు మాట్లాడడం ఆపెయ్యొచ్చు. కొద్దిగా ఇబ్బందైనా వీలయినంతవరకూ లంచాలు ఇవ్వకుండా మన పనులు చేసుకునే ప్రయత్నం చెయ్యొచ్చు.